BASINA VE KAMUOYUNA

Şırnak İlimizde bulunan orman alanlarında son iki yıldır ormanlık alanlarda hukuka aykırı bir şekilde kesim yapılmaktadır.

Orman Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğünün paylaştığı resmi verilere göre 2021 yılı yalnızca Şubat-Eylül ayları arasındaki 7 aylık kısa sürede Şırnak’taki orman varlığında %8’lik bir azalma olduğu görülmektedir. Bu tespitten sonra bir yıllık bir süre geçmiş, bu bir yıllık sürede orman kesiminde hiçbir azalma olmadığı gibi ağaç talanı tüm hızıyla devam etmektedir. Ağaç kesimlerinin aynı hızda devam etmesi durumunda yakın zamanda orman alanlarının kurak bölgelere dönüşeceği ve bölgemizin çoraklaşacağı tartışmasızdır. Bununla birlikte ağaç kesimleri nedeniyle orman alanının nitelik ve nicelik olarak zayıfladığı, ileriki zamanlarda bölgede iklim değişikliğinin yaşanacağına dair endişeler de artmaktadır. Orman alanlarında yapılan bu tahribatın sonucunda ayrıca endemik bitkilerimizin yok olmakta ve bu alanlarda yaşayan hayvanların yaşam alanları yok olmaktadır.

   6831 sayılı Orman Kanunun 27. maddesinde ‘’Devlet ormanlarından kesilecek veya herhangi bir sebeple devrilmiş veya kesilmiş ağaçlardan, hangilerinin diplerinin ve hangi ürün çeşidinin kimler tarafından numaralanıp damgalanacağına, orman mahsullerinin kesim, imal, toplama, koruma ve satış icaplarına göre nakil, istif ve ölçme işlerine, nakliye tezkerelerinin tanzim ve kullanılmasına ait şekil ve esaslar Orman Genel Müdürlüğünce tayin ve tespit olunur.’’ Orman alanlarında bulunan ağaçların kesimine ilişkin şartlar belirtilmiştir. İlgili maddenin uygulama esaslarını belirlemek üzere Orman Emvalinin İstihsaline Ait Yönetmelik çıkartılmıştır. Somut olayımızda yaptığımız araştırmalar neticesinde yasada belirlenen usul ve esasa aykırı, hukuki dayanaktan yoksun bir şekilde güvenlik tedbirleri nedeniyle ağaç kesim işleminin ihaleye çıkarıldığı tespit edilmiştir. Yapılan ihalenin hem konu itibariyle hem de şekil şartları itibariyle usule aykırı olduğu açıktır.

   Yaşanan ağaç kesimlerinin yasal bir dayanağı yoktur. Anayasamızın 169. maddesi ‘’Devlet, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir. Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz. Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasî propaganda yapılamaz; münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz. Orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar olduğu tespit edilen yerler ile 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamaz.’’ hükmü uyarınca görevli organların ormanlara zarar verilecek faaliyet ve eyleme müsaade edemeyeceği açıktır. İlgili hüküm görevli organlara bu hususta bir takdir yetkisi tanımayan amir bir hükümdür. Bununla birlikte 6831 sayılı Orman Kanunun 14/A ve 14/B bentlerine göre ormanlarda yetişmekte olan fidanları, keza dikili yaş ve kuru ağaçları kesmek, sökmek, boğmak, yaralamak yasaklanmıştır. Orman Kanunu’nun 14/A ‘’Yetişmiş veya yetiştirilmiş fidanları kesmek, sökmek, ekim sahalarını bozmak, yaş ağaçları boğmak, yaralamak, tepelerini veya dallarını kesmek veya koparmak veya ağaçlardan yalamuk, pedavra hartama çıkarmak’’ ile 14/B ‘’Dikili yaş veya kuru ağaçları kesmek veya bunları kökünden sökmek veya bunlardan kabuk veya çıra veya katran veya sakız çıkarmak, yatık veya devrik ağaçları kesmek veya götürmek, kök sökmek, kömür yapmak’’ fiilleri yasaklanmış ve bu fiilleri işleyenlerin cezaları, aynı kanunun 91 maddesinde belirtilmiştir. Buna göre ilgili suçu işleyenler Orman Kanunu 91/1 fıkrası “14 üncü maddenin (A) ve (B) bentleri ile yasak edilen fiillerden dikiliden ağaç kesenler, kökünden sökenler veya hayatiyetini sona erdirecek şekilde boğanlar, ağaçlardan yalamuk, pedavra, hartama çıkaranlar üç aydan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.’’ hükmü bağlamında cezalandırılmalıdır. 

   Gerek Anayasa’nın amir hükmü gerekse de ilgili kanun maddeleri uyarınca yapılan orman tahribatının bir an önce sonlandırılması için sorumlulukları bulunan kurum ve kuruluşlara soruşturma açılmalı ve soruşturma sonucunda kusurlu bulunan kurum ve kuruluşların caydırıcı şekilde cezalandırılmaları gerekmektedir. Nitekim son günlerde artarak devam eden ağaç kesimleri, günlük ortalama 10-15 kamyona ulaşmaktadır. Kabaca hesaplandığında günde yüzlerce ton asırlık endemik ve anıt ağaçlar keyfi ve plansız bir şekilde yok edilmektedir. Daha önce yapılan tüm resmi başvurulara rağmen sorumlu kurumlar tarafından orman tahribatının durdurulması yönünde şimdiye kadar hiçbir adım atılmamıştır. 

Biz aşağıda imzası bulunan Şırnak ili STK’ları olarak açık bir şekilde ilimizde yaşanan orman tahribatında müdahil olması gereken Şırnak Valiliği ve Şırnak Orman İşletme Müdürlüğü ile Orman Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğüne çok açık bir çağrı yapıyoruz. Ormanlarımızdaki bu katliamı durdurun! Sorumluları hukuka uygun bir şekilde tespit edilmesi yönünde adım atıp kesilen ve tahrip edilen ormanlık alanlarımızı yeniden rehabilite için adım atın. Bu kapsamda her gün gözümüzün önünde onlarca araç dolusu ağaçlarımızın kesilerek satılması amacıyla başka şehirlere gönderilmesini kabul etmeyeceğimizi duyuruyoruz. Bu süreçte hukuki ve toplumsal sorumluluğumuzu dikkatli ve vicdanlı bir şekilde sürdüreceğimizi, bu hukuksuzluğun takipçisi olacağımızı, ileriki süreçte ağaç kesiminin durmaması halinde çok daha aktif kanuni başvuru yollarına başvuracağımızı saygılarımızla tüm Türkiye kamuoyuna duyururuz. 
25.07.2022

Şırnak Barosu
Şırnak KESK
Şırnak Tabip Odası
Cizre Bisiklet ve Doğa Derneği
Özgürlük için Hukuk Derneği Şırnak Temsilciliği
Şırnak TMMOB
İnsan Hakları Derneği Şırnak Şubesi